Zamanın behrinde İngiltere’de bir çay paneline katılmıştım. Safi merak, başka nedeni yok.
Dünyanın her yanından insan var. Biri beyaz çay diyor, öteki yeşil çay. Lapsang, darjeeling, sencha falan diyorlar, ben bakıyorum.
Çay demli ve açık olarak ikiye ayrılır; şekerli, şekersiz veya kıtlama içilir. Bildiğim bu.
Japon çay ritüelleri böyledir, Hindistan şöyle yapar, Arjantin böyle yapar diyorlar ama Türk çayından bahseden yok.
Sonunda sabrım taştı. Kaldırdım elimi, “bunca ülke ve çay kültürü saydınız, Türk çayından neden hiç bahsetmediniz?” diye sordum.
Konuşmacılardan biri baktı gözlüğünün üzerinden, gülümsedi:
“Türk çayı 6500 yıllık çay tarihinin en yeni üyesi” dedi. “Türkiye’de çayın geçmişi 70-80 yıl. Çok sevildiğini biliyorum ancak hasat ve işleme kalitesi çok düşük. Dünya çayları arasında sayılmaması normal,” diye gömdü bizim çayı.
O gün alınmıştım ama merak ettim. Kitaplar buldum, interneti araştırdım ve çıkan sonuç: Adam haklı.
Biz çay denince sadece kendi çayımızı anlasak da bu bitki sayısız çeşit ve ritüelleriyle dünya çapında dev bir kültür. Çaydaki antioksidan, vitamin ve minerallerin büyük yararları var. Fakat doğru toplanması, harmanlanması ve demlenmesi gerekiyor.
Mesela beyaz çay, sadece üst yapraklardan oluyor. Yeşil çay orta, siyah çay alt yapraklardan. Kavrulmadan kurutuluyor. Sıcak suda 4-5 dakikada demleniyor. Hepsinin vitamin değeri farklı oluyor.
Türk çayı ise toplanırken makasla haşır huşur giriliyor, alt, üst, taze, yaşlı tüm yapraklar kesiliyor. Bir arada kavrulup kurutuluyor.
Demlerken hem kaynatıyor hem haşlıyoruz. Canı çıkıyor çayın. İçinde mineral olarak sadece tanen kaldığı için acılaşıyor ve içmek için şeker gerekiyor.
İşi öğrenince birkaç firma buldum ama glikoz şurubu, renklendirici ve aroma kullananlar gördüm.
Yıllar geçti, bu işi hakkıyla yapan tek firma olarak Te Cha’yı buldum. İşletmecileri de çok düzgün insanlar olunca samimiyet gelişti.
Sık sık Te Cha’dan bahsetmemin sebebi bu. Doğal çaylardan kendi harmanlarını yapıyor ve Arjantin’in mate’sinden Japonya’nın matcha’sına kadar 65 çeşit çay var.
Reklam değil bu. İşini seven ve doğru yapanları severim.
Gerçek çay meraklıları mutlaka takip etsin. Instagram adresi: @techateashop
Haziran 2019, Ankara
